Bij de gedachte aan een glas mousserende wijn alleen al, raken wij persoonlijk in een juichstemming! Van een glaasje Prosecco, Cava, Espumante tot aan die prachtig complexe Champagne. Wat is er nou lekkerder en feestelijker dan een glas bubbels niet waar?
Mousserende wijn is een wijn met koolzuur, oftewel bubbels. Deze ontstaan door een tweede gisting waarbij koolstofdioxide in de wijn wordt opgesloten. Mousserende wijnen variëren van fris en fruitig tot complex en rijp, en zijn geliefd als aperitief, bij feestelijke gelegenheden of als veelzijdige begeleider aan tafel. Bekende voorbeelden zijn Champagne, prosecco en cava.
De eerste vermelding van mousserende wijn gaat terug tot de 16e eeuw, maar het was pas in de 17e eeuw dat de méthode traditionnelle werd geperfectioneerd in de Champagnestreek. Sindsdien is mousserende wijn uitgegroeid tot een wereldwijde categorie, met producties van hoge kwaliteit in bijna elk wijnproducerend land. Het kenmerkende bruisende karakter maakt mousserende wijn geliefd bij een breed publiek en geschikt voor talloze gelegenheden.
Er zijn meerdere methoden om mousserende wijn te maken. De gekozen methode bepaalt voor een groot deel de stijl, complexiteit en prijs van de wijn. De belangrijkste methodes zijn:
De tweede gisting vindt plaats in de fles. Hierbij wordt een liqueur de tirage (mengsel van gist en suiker) toegevoegd voordat de fles wordt afgesloten met een tijdelijke kroonkurk. Tijdens deze tweede gisting ontstaat koolzuur. De wijn rijpt vervolgens op zijn gistcellen, wat zorgt voor complexiteit, brioche-aroma’s en fijne bubbels. Na afloop worden de gistresten verwijderd (degorgement) en wordt een dosage toegevoegd om de stijl te bepalen (bijv. brut, demi-sec).
Hier vindt de tweede gisting plaats in een afgesloten tank. Deze methode wordt vaak gebruikt voor aromatische druiven zoals glera (prosecco), omdat het fruitige karakter beter behouden blijft. De wijn wordt onder druk gebotteld, wat zorgt voor een frisse en toegankelijke stijl met grotere bubbels.
Een oude methode waarbij de eerste vergisting in de fles nog niet is voltooid bij het bottelen. Hierdoor blijft restsuiker in de wijn achter, en ontstaan natuurlijke bubbels. Wijnen zijn vaak ongefilterd, licht troebel en kunnen wat restzoet bevatten. Voorbeelden zijn Clairette de Die en pét-nat.
Pét-nat is de afkorting van het Franse pétillant naturel, wat letterlijk “natuurlijk bruisend” betekent. Het is een mousserende wijn die op een oude, ambachtelijke manier wordt gemaakt, nog vóór de Champagne-methode bestond.
Pét-nat is een mousserende wijn waarbij de vergisting in de fles op natuurlijke wijze wordt voltooid. Er wordt géén tweede gisting toegevoegd, zoals bij Champagne of Cava. In plaats daarvan wordt de wijn gebotteld terwijl de eerste (alcoholische) gisting nog bezig is — hierdoor ontstaat het koolzuur in de afgesloten fles. Kenmerkend aan deze bubbel is dat er géén dosage wordt toegepast. Daarnaast wordt pét-nat vaak niet gefilterd, wat resulteert in een licht troebele wijn met wat bezinksel. De licht bruisende wijn is lag in alcohol en is van nature fruitig en een beetje wild van smaak. Omdat tegenwoordig de vraag naar licht alcoholische wijnen sterk aan het toenemen is, zijn deze pét-nats erg gewild!
Een eenvoudige methode waarbij koolzuurgas mechanisch aan een stille wijn wordt toegevoegd. Dit levert grotere, minder geïntegreerde bubbels op en wordt zelden toegepast bij kwaliteitswijnen.
Mousserende wijnen zijn er in alle smaken, van kurkdroog tot zoet en in zowel wit als rosé. De allerlaatstestap in de bereiding van mousserende wijnen als Champagne, Crémant, Cava en Franciacorta is het toevoegen van het dosage. Het dosage bepaalt uiteindelijk de smaakstijl, die kan variëren van helemaal droog tot zoet. Hieronder geven we een kleine opsomming van de dosages en het aantal grammen suiker die per liter worden toegevoegd. Dit is een algemeen lijstje, een meer gespecificeerd opsomming tref je aan bij de pagina over de verschillende streken en hun specifieke mousserende wijn.
Brut nature: uiterst droog, zonder dosage, vaak strak en mineraal
Extra brut / brut: droog, meest populair, tot maximaal
12 g/l
Extra dry: ondanks de naam lichtzoet (12–17 g/l), geliefd bij prosecco-liefhebbers
Demi-sec / doux: halfzoet tot zoet, vaak als dessertwijn gebruikt
Afhankelijk van de keuze van druiven kan een wijnmaker een bepaalde stijl creëren, zo worden er fraaie sparkling rosé's geproduceerd die populair zijn vanwege hun kleur en fruitigheid. Net als een zogenaamd Blanc de blancs: gemaakt van uitsluitend witte druiven (meestal chardonnay), die fris en verfijnd is. Ja, er is ook een Blanc de noirs: gemaakt van blauwe druiven zoals pinot noir, deze wijn is krachtiger en voller van smaak.
De stijl van de wijn is dus niet alleen afhankelijk van de gebruikte druiven, maar ook van de gekozen vinificatiemethode en dosage.
De basis van mousserende wijn begint bij de druif. Elke druivensoort geeft een andere structuur, smaak en zuurgraad. Wereldwijd gebruiken vele wijnmakers de bekende druivenrassen. Hieronder geven we je een kort overzicht per land en stijl:
chardonnay (Frankrijk, Zuid-Afrika, Italië): citrus, mineraliteit, elegantie
pinot noir (Frankrijk, Zuid-Afrika): body, aardbei, kers
pinot meunier (Frankrijk): rondheid, fruitigheid
glera (Italië): peer, appel, frisse zuren
macabeo, xarel·lo en parellada (Spanje): citrus, structuur, bloemen
chenin blanc (Loire): hoge zuren, citrus, honing
bical, baga, en arinto (Portugal): frisheid, florale aroma’s
gouveio, rabigato (Douro): kruidigheid, zuren
De combinatie van rassen zorgt voor balans en complexiteit, afhankelijk van het terroir en de wijnmakersstijl.
Mousserende wijnen hebben een hoge zuurgraad en frisse mousse, waardoor ze breed inzetbaar zijn aan tafel. Enkele populaire combinaties:
Brut Champagne met oesters, sashimi, kaviaar of tempura
Rosé spumante met gerookte zalm, serranoham of tonijnsalade
Cava extra brut bij tapas, kipspiesjes, manchego of kroketjes
Prosecco extra dry met antipasti, licht pittige gerechten of sushi
Demi-sec Crémant met aardbeientaart, millefeuille of macarons
MCC uit Zuid-Afrika bij gegrilde garnalen, kreeft of risotto met citroen
Serveer de mousserende wijn koel, op zo'n 8°C tot 10˚C. Gebruik hiervoor een tulpvormig glas (géén flûte) om de aroma’s goed tot hun recht te laten komen. Bewaar flessen altijd liggend op een koele, donkere plek.
Elke wijnland heeft zijn eigen stijl, traditie en typische druiven voor mousserende wijn. Bij Werkhovin vind je een brede selectie kwaliteitswijnen uit onder andere:
Frankrijk: Champagne, Crémant de Bourgogne, Crémant de Limoux
Italië: prosecco, spumante, metodo classico
Spanje: cava uit Penedès en Barcelona
Portugal: frisse, originele wijnen uit Bairrada en Douro
Zuid-Afrika: Méthode Cap Classique uit Robertson
